Jak staramy się przekonać na naszej stronie internetowej, śledzenie i wyciąganie wniosków na podstawie wskaźników jest niezwykle istotne. We wcześniejszych tekstach pisaliśmy m. in. o miernikach logistycznych, KPI w marketingu i płynności finansowej. Dzisiaj zajmiemy się tymi, które szczególnie warto monitorować, kiedy prowadzi się działalność wytwórczą. Jakie KPI na produkcji warto śledzić, jakie wnioski możemy na ich podstawie wyciągnąć? 

Co można osiągnąć dzięki wprowadzeniu KPI na produkcji

Spróbujmy zastanowić się, po co wprowadzać wskaźniki na produkcji. Jak pokazuje praktyka, ale i nauka [1], dzięki nim można osiągnąć pewne krótko- i długofalowe cele. Wśród nich możemy wyróżnić takie jak: 

1. Poprawienie bezpieczeństwa produkcji i zgodności z prawem regulującym jej wpływ na środowisko. 
2. Zwiększyć poziom realizacji planów.
3. Zapewnić wyższą jakość towarów, procesów i technologii. 
4. Zwiększyć efektywność produkcji.
5. Poprawić kwalifikacje, motywację i satysfakcję pracowników. 

Oczywiście celem wdrażania KPI jest również zapewnienie pomocy menedżerom w ich codziennej pracy. 

Jakie KPI na produkcji wybrać? 

Dla każdego z powyższych celów można wybrać pewien zestaw wskaźników, które warto mierzyć. Poniżej propozycja wybranych miar, częściowo oparta o artykuł Rakara, Zorzuta i Jovana [2]

Bezpieczeństwo i środowisko – wskaźniki

W tej części znajdują się KPI, które pozwalają na poprawienie bezpieczeństwa. Do nich należą: 

• liczba wypadków w pracy (np. mierzona dziennie lub miesięcznie), 
• liczba niebezpiecznych alarmów (np. kiedy niemal nie doszło do wypadku i trzeba było zatrzymać linię produkcyjną). 

Jeżeli chodzi o miary związane ze środowiskiem to do dyspozycji mamy np.:

• zużycie wody w przeliczeniu na jeden produkt, 
• ilość odpadów przed recyklingiem na jeden produkt, 
• liczba kar, za przekroczenie regulacji dotyczących środowiska. 

KPI efektywności

Najpopularniejszymi wskaźnikami efektywności produkcji są: 

• First Pass Yield, czyli jaki procent wytworzonych produktów jest prawidłowa za pierwszym razem, czyli bez dokonywania dodatkowych przeróbek lub poprawek. 
• Całkowita efektywność sprzętu (OEE) – wskaźnik mierzony w dziale utrzymania ruchu. Odnosi się do dostępności, wykorzystania i jakości maszyn. Szczegółowo opisaliśmy go w artykule Jak odzyskać nawet kilkadziesiąt godzin w skali miesiąca? Standaryzacja, wskaźniki i kierunki rozwoju działu utrzymania ruchu. 
• Czas przezbrojenia, czyli, ile czasu firma potrzebuje, aby przejść z jednego rodzaju wykonywanej czynności na inną. Często jego wynik mobilizuje kadry zarządzające do przyspieszenia tego procesu. 
• Ilość zużytego materiału na jeden produkt
• Ilość zużytej energii na jeden produkt. 
• Czas cyklu produkcyjnego (lead time) – czyli ile czasu zajmuje wykonanie jednego produktu od początku do końca. 

Wskaźniki jakości produkcji

Jakość pełni coraz większą funkcję na rynku, w którym nie brakuje konkurencji. Dlatego warto ją poprawiać. Pozwoli to zwiększyć wskaźniki lojalności klienta. Jakie KPI mierzyć, aby móc zacząć pracować nad jakością?

• procent produktów, które nie spełniają kryteriów, 
• procent materiałów surowych mających zbyt słabą jakość – wysokie wyniki tego wskaźnika pomagają lepiej dobierać dostawców,
• ilość reklamacji zgłaszanych przez klientów, 
• procent dostaw na czas. 

Pośrednią miarą jakości produkcji będą również wskaźniki satysfakcji klienta. Oczywiście na ten ostatni miernik mogą mieć wpływ również procesy poprodukcyjne, jednak z pewnością sama jakość produktu, zawsze jest brana pod uwagę przy ocenie zadowolenia. 

KPI planowania produkcji

W dzisiejszych czasach ważne jest dotrzymywanie pewnych standardów związanych z planowaniem produkcji. W tym przypadku można więc próbować mierzyć np. 

• procent zamówień ukończonych po czasie, czyli kiedy klient musi dodatkowo czekać na zamówienie, 
• procent zamówień, które udało się zrealizować przed czasem, 
• liczba kar umownych, których udzielił klient. 

Wskaźniki związane z pracownikami produkcji

Warto brać pod uwagę również zadowolenie pracowników z pracy i warunków w niej panujących. Można rozważyć badanie: 

• satysfakcji pracowników np. za pomocą przygotowanej ankiety, którą zatrudnieni będą wypełniać np. raz w roku. 
• liczba dni nieobecności spowodowana wypadkiem w pracy, 
• średnia liczba przepracowanych dni lub miesięcy – pokazuje retencję pracowników. Dobrze gdy ta jest duża – pozwala to na zminimalizowanie czasu potrzebnego na rekrutacje i szkolenie pracowników. 
• liczba sugestii pracowniczych odnośnie poprawienia produkcji lub organizacji firmy. 

KPI na produkcji – podsumowanie

Należy jednak pamiętać, że niektóre z tych wskaźników mogą nie być adekwatne dla każdego biznesu. Każda branża może mieć też swoje specyficzne mierniki. 

Warto również zadbać o wizualizację danych i dostęp do nich w łatwy sposób. Jeżeli chcesz wprowadzić KPI na produkcji lub wdrożyć system, który w bardziej optymalny sposób pozwoli Ci je śledzić i wyciągać z nich wnioski – umów się na bezpłatną konsultację z naszym konsultantem strategicznym. 

Zobacz również: 

Wskaźniki logistyczne – które wybrać?

KPI w sprzedaży – jak je podnieść?

Jak znaleźć wolny czas w pracy. Poradnik dla menedżerów 

Źródła: 

1. McClellan, M. (1997). Applying manufacturing execution systems. CRC Press.
2. Rakar, A., Zorzut, S., & Jovan, V. (2004). Assessment of production performance by means of KPI. Proceedings of the Control, 6-9.